2e Energy Transition Congress: meer dan 200 deelnemers

Het tweede Energy Transition Congress gaat vandaag, maandag 11 december, van start in Bel.Brussels (Tour & Taxis). Meer dan 200 deelnemers uit de sector van hernieuwbare energie en energietransitie tekenen present op de uitnodiging van Techlink (federatie van bedrijven uit het Ecosysteem van de multifunctionele installaties), EDORA en ODE Vlaanderen (de Franstalige en Nederlandstalige federaties voor hernieuwbare energie). Na een succesvolle eerste editie in 2022 vindt deze tweede editie plaats in een bevoorrechte context: de COP28 vindt momenteel plaats en we staan aan de vooravond van Europese, federale, regionale en lokale verkiezingen. Het moment is dus rijp om de acties die zijn ondernomen te analyseren en aanbevelingen te formuleren naar het beleid.

Het Energy Transition Congress is daarom de ideale gelegenheid om enkele van de belangrijkste hefbomen van de energietransitie te herhalen: een samenhangende, langetermijnvisie over de vereiste productiecapaciteit; vereenvoudigen van installatieprocedures, rekening houdend met het algemeen belang en de beste beschikbare technologieën; duurzame ontwikkeling van energiegemeenschappen voor hernieuwbare energie en thermische energienetwerken; meer systeemintegratie van hernieuwbare energie in gebouwen; versnelde elektrificatie van het transport, verwarming en industrie; en, om doeltreffend te kunnen reageren, aanzienlijke versterking van en “slimme” (distributie)netwerken.

From action to impact

De editie van 2022 van het Energy Transition Congress was vooral een inspiratiebron om het visionaire aspect van de energietransitie – met als leidraad de Green Deal en REPowerEU – in de praktijk te brengen met concrete acties. ​ Deze tweede editie is echter meer politiek getint, met een focus op de concrete acties die - onder impuls van Europa - op de verschillende beleidsniveaus (Europees, federaal, regionaal en lokaal) moeten worden ondernomen.

De voorbije jaren heeft Europa stelselmatig opgeroepen tot een versnelling van de energietransitie, door regelmatig de doelstellingen te verhogen, verschillende verbeteringen van (vergunnings)procedures voor te stellen en aanzienlijk meer belang te hechten aan hernieuwbare energie. In vergelijking met de buurlanden verbleekt België echter nog steeds op een aantal vlakken. Maar al te vaak ontbreekt het aan een echt coherente én gedeelde visie, met als gevolg dat projecten en segmenten die echte socio-economische voordelen bieden, niet of onvoldoende ontwikkeld worden. Dit geldt in het bijzonder voor hernieuwbare energiegemeenschappen, die Vlaanderen en Wallonië nog lang niet hun volledige potentieel hebben gerealiseerd.

1 000 000 extra warmtepompen tegen 2030

Ons land aarzelt om een einde te maken aan de vele directe en indirecte subsidies voor fossiele brandstoffen. En onze regio’s hebben nog geen echte routekaart hebben opgesteld voor een geleidelijke en uitfasering van fossiele brandstoffen voor de verwarming van gebouwen. Om een eerlijke en toegankelijke (kli)maatschappelijke transitie voor iedereen te bestendigen, is het ook essentieel dat duurzame oplossingen financieel aantrekkelijker zijn dan niet-duurzame. Een “tax shift” waarbij elektriciteit minder wordt belast dan fossiele brandstoffen zou al een stap in de goede richting zijn.

Vorige week stond de klimaaturgentie opnieuw in de schijnwerpers met het klimaatarrest. Terwijl de Belgische staat, het Vlaams Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wettelijk verplicht worden om hun uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55% te verminderen, bepaalde het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) wat dit in de praktijk zou betekenen.

"VEKA schat dat er in 2030 1 miljoen warmtepompen meer in onze huizen zullen zijn en 70.000 warmtepompen meer in niet-residentiële gebouwen," legt Eric Piers, CEO van Techlink, uit. "VEKA is van oordeel dat de installatie van gas- en stookolieketels vanaf volgend jaar volledig moet worden verboden, net als de verkoop van voertuigen met verbrandingsmotoren... Het valt nog te bezien wat politici hiervan zullen maken, maar de boodschap en de richting die we inslaan, of moeten inslaan, zijn duidelijk. Maar wie zal finaal de energietransitie in de praktijk realiseren? Om de energieprestaties van alle bestaande gebouwen met minstens 60% te verbeteren, hebben we installateurs nodig... Veel installateurs. Het is daarom duidelijker dan ooit dat de energietransitie niet kan slagen zonder de bijdrage van ons Ecosysteem van de multifunctionele installaties. We hebben het hier niet alleen over installateurs, maar over alle actoren in ons Ecosysteem, te beginnen bij de fabrikanten die de installaties ontwikkelen en produceren, de groothandel die de oplossingen van de fabrikanten naar de professionele installateursmarkt brengen en de onderhoudsbedrijven die later in het proces zorgen voor de continuïteit van de installaties."

Nood aan veel extra helpende handen

In juni 2023 publiceerde de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu een rapport over de impact van de klimaattransitie op werkgelegenheid, vaardigheden en opleiding in België. Daarin stelde de FOD vast dat: "met het juiste ondersteunende kader, (...) België het Europese land is met het grootste potentieel voor netto jobcreatie als gevolg van de klimaattransitie", in het bijzonder in de bouwsector en in ons Ecosysteem van de multifunctionele faciliteiten. Helaas kunnen 8 op 10 bouw- en installatiebedrijven geen geschikte werknemers vinden; de "vijver" van technische profielen is duidelijk leeg en de instroom vanuit scholen is ontoereikend. We kunnen dan ook niet genoeg benadrukken dat er stappen moeten worden ondernomen om ervoor te zorgen dat er voldoende helpende handen zijn om de energietransitie op (installatie)veld te realiseren.

«We kunnen beter »

Om de dag samen te vatten, is het onmiskenbaar dat België beter kan. Om de energie uit het verleden binnen een generatie de rug toe te keren, moet België nog bouwen aan een veel duurzamer, meer geïntegreerd en betaalbaarder energiesysteem, waarin consumenten niet alleen consumenten, maar ook producenten en leveranciers worden, hetzij individueel, hetzij als onderdeel van gemeenschappen voor hernieuwbare energie. Op voorwaarde dat ze de middelen krijgen om dit te doen, zijn de bedrijven in ons Ecosysteem van multifunctionele voorzieningen meer dan ooit klaar om deze uitdaging aan te gaan!