Hervorming Belgisch Recht: Nieuw Boek 6 Buitencontractuele Aansprakelijkheid en de gevolgen voor uw onderneming

Op 1 januari 2025 treedt het nieuwe Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek (BW) in werking, een mijlpaal in het Belgisch recht. Dit boek, dat zich richt op buitencontractuele aansprakelijkheid, vervangt de oude artikelen 1382 tot 1386bis oud BW en brengt ingrijpende veranderingen met zich mee, waaronder de afschaffing van de zogenaamde “quasi-immuniteit van de hulppersoon”. Deze hervorming heeft aanzienlijke implicaties voor ondernemingen, bestuurders, onderaannemers en werknemers.

Afschaffing van Quasi-Immuniteit van hulppersonen

Een belangrijke verandering is de afschaffing van de quasi-immuniteit van hulppersonen, zoals bestuurders, onderaannemers en werknemers. Tot nu toe konden deze hulppersonen in de meeste gevallen niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten die zij maakten tijdens de uitvoering van hun taken, tenzij in uitzonderlijke situaties zoals misdrijven. Dit principe wordt met Boek 6 afgeschaft, waardoor slachtoffers van schade nu direct compensatie kunnen zoeken van de hulppersonen zelf, naast hun contractpartij.

Voorbeelden van toepassing

Stel dat een klant (A) een contract heeft met een bedrijf (B) voor bepaalde werkzaamheden, en B schakelt een onderaannemer (C) in. Als C een fout maakt en A hierdoor schade lijdt, kon A voorheen alleen B aansprakelijk stellen. Onder het nieuwe recht kan A nu ook direct C aansprakelijk stellen voor de schade. Dit biedt benadeelde partijen meer mogelijkheden om compensatie te verkrijgen en dwingt hulppersonen om zorgvuldiger te handelen.

Verweermiddelen voor hulppersonen

Hoewel hulppersonen nu direct aansprakelijk kunnen worden gesteld, biedt de wet hen enige bescherming. Zij kunnen dezelfde verweermiddelen inroepen als hun opdrachtgever. Dit betekent dat de contractuele bedingen tussen A en B ook gelden in de rechtsverhouding tussen A en C. Bijvoorbeeld, als er een exoneratieclausule is tussen A en B, kan C zich hierop beroepen. Daarnaast kunnen hulppersonen ook verweermiddelen uit hun eigen contract met de opdrachtgever of uit andere relevante wetgeving inroepen, bijvoorbeeld de arbeidsovereenkomstenwet waarin de aansprakelijkheid van werknemers beperkt wordt tot een aantal specifieke gevallen, zijnde gebruikelijke lichte fout, bedrog en zware schuld.

Impact en voorbereiding voor ondernemingen

De overgangsregeling van Boek 6 bepaalt dat de nieuwe wet van toepassing is op alle feiten die tot aansprakelijkheid kunnen leiden vanaf 1 januari 2025, ook als de contracten onder het oude recht zijn afgesloten. Dit betekent dat ondernemingen bestaande contracten moeten herzien en hun verzekeringspolissen moeten aanpassen om aan de nieuwe aansprakelijkheidsregels te voldoen.

De veranderingen kunnen aanzienlijke juridische en financiële risico's met zich meebrengen. Daarom is het cruciaal voor ondernemingen om zich grondig voor te bereiden op de nieuwe realiteit en passende maatregelen te nemen.

Om jullie hierin te ondersteunen, zullen we in de loop van komende weken een aantal standaardclausules uitwerken die kunnen worden opgenomen in alles nieuwe en bestaande overeenkomsten.
Ook de modeldocumenten van o.a. onderaannemingsovereenkomsten zullen worden aangepast.

Conclusie

De inwerkingtreding van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek markeert een belangrijke verandering in het Belgische rechtssysteem. De afschaffing van de quasi-immuniteit van hulppersonen en de uitbreiding van hun aansprakelijkheid bieden slachtoffers van schade betere kansen op compensatie. Tegelijkertijd moeten ondernemingen en hulppersonen zich aanpassen aan de nieuwe regelgeving en hun juridische structuren herzien om onverwachte risico's te vermijden. De overgangsregeling zorgt voor onzekerheid, maar ook voor een dringende noodzaak om bestaande contracten te evalueren en aan te passen.